Έλλειψη

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Σχήμα έλλειψης με τα βασικά της στοιχεία.
Ε1-Ε2: Εστίες έλλειψης, ΔΒ: Μεγάλος ή μέγας άξονας, ΑΓ: μικρός άξονας, Ο: (η τομή των δύο αξόνων ή το μέσον Ε1-Ε2), το Κέντρο έλλειψης.

Η έλλειψη είναι μία κωνική τομή και προκύπτει από την τομή ενός κώνου με επίπεδο που τον τέμνει πλαγίως ως προς τον άξονά του. Μπορεί να θεωρηθεί ως γενίκευση του κύκλου, όπως προκύπτει στην ειδική περίπτωση που η τομή του κώνου με επίπεδο κάθετο στον άξονά του είναι κύκλος με κέντρο επί του άξονα.
Συγκεκριμένα, ας είναι $E_1$ , $E_2$ δύο σημεία σε ένα ευκλείδειο επίπεδο με απόσταση 2γ μεταξύ τους και $\alpha>\gamma$ ένας θετικός αριθμός. Έλλειψη ονομάζεται ο γεωμετρικός τόπος των σημείων επιπέδου των οποίων το άθροισμα των αποστάσεων από τα δύο σταθερά σημεία $E_1, E_2$ είναι σταθερό και ισούται με $2\alpha>2\gamma$ .

Βασικές έννοιες

Τα σημεία $E_1, E_2$ ονομάζονται εστίες της έλλειψης.
Το μέσο Ο του ευθύγραμμου τμήματος $E_1 E_2$ ονομάζεται κέντρο της έλλειψης. Το κέντρο της έλλειψης αποτελεί κέντρο συμμετρίας αυτής.
Κάθε ευθύγραμμο τμήμα που έχει ως άκρα δύο διαφορετικά σημεία της έλλειψης και διέρχεται από το κέντρο αυτής ονομάζεται διάμετρος της έλλειψης.
Μία έλλειψη έχει δύο άξονες συμμετρίας, οι οποίες είναι η μικρότερη και η μεγαλύτερη διάμετρός της. Αυτές ονομάζονται μικρός και μεγάλος άξονας αντίστοιχα. O μεγάλος άξονας της έλλειψης έχει μήκος 2α, γεγονός που προκύπτει εύκολα από τον ορισμό της έλλειψης. O μικρός άξονας έχει μήκος 2β, $\beta^2=\alpha^2-\gamma^2$ . Αυτό προκύπτει από το πυθαγόρειο θεώρημα, αν θεωρήσουμε το ορθογώνιο τρίγωνο $E_1 AO$ (βλ. σχήμα).
Αν καλέσουμε γ την απόσταση Ε1-Ο που είναι ίση με την Ο-Ε2 και α την απόσταση ΔΟ, που είναι ίση με την ΟΒ, τότε ο λόγος γ/α = ε ονομάζεται εκκεντρότητα ή εκκεντρότης της έλλειψης.
Η εκκεντρότητα της έλλειψης, $\varepsilon=\gamma/\alpha,\; 0\leq\varepsilon<1$ δηλώνει πόσο 'στενή' 'η 'πλατιά' είναι η έλλειψη.

Για $\varepsilon=0$ έχουμε κύκλο, ενώ για ε κοντά στο 1 μία 'μακρόστενη' έλλειψη. Συνεπώς ο κύκλος είναι έλλειψη με 0 εκκεντρότητα.

Εξισώσεις της έλλειψης

Κανονική μορφή

Μία έλλειψη θεωρείται στην κανονική της μορφή, όταν το κέντρο της είναι στο (0,0) του συστήματος συντεταγμένων και οι άξονές της είναι πάνω στους άξονές του.
Σε Καρτεσιανές συντεταγμένες εκφράζεται ως:

$\frac{x^2}{\alpha^2} + \frac{y^2}{\beta^2}=1$

με $\,\beta^2=\alpha^2-\gamma^2$ .
Οι παραμετρικές εξισώσεις είναι:

$x=\alpha\cos t,\quad y=\beta\sin t.$

με παράμετρο το $t,\;0\leq t<2\pi$ .
Η εξίσωση της έλλειψης σε πολικές συντεταγμένες είναι:

$\rho=\frac{\alpha^2-\gamma^2}{\alpha-\gamma\cos\phi}.$

Γενική μορφή

Έστω μία κωνική τομή

$\,ax^2+bxy+cy^2+dx+ey+f=0.$

Η καμπύλη αυτή είναι έλλειψη, αν $\,4ac-b^2>0.$ Για $\,b=0$ έχουμε παράλληλη μετατόπιση, ενώ για $b\neq0$ έχουμε και στροφή.

Πολικές ευθείες της έλλειψης

Έστω μία έλλειψη (στην κανονική της μορφή) και ένα σημείο $P=(p_1,p_2)\neq(0,0)$ του επιπέδου. Η ευθεία

$\frac{p_1x}{\alpha^2} + \frac{p_2y}{\beta^2}=1$

ονομάζεται πολική ευθεία του $P$ . Το $P$ ονομάζεται πόλος της ευθείας.

Αν το $P$ είναι ένα σημείο της έλλειψης, τότε η πολική του είναι η εφαπτομένη της έλλειψης στο $P$ .

Έστω $P$ ένα εξωτερικό σημείο της έλλειψης. Τότε από αυτό διέρχονται δύο εφαπτομένες της έλλειψης. Η πολική ευθεία του $P$ είναι η ευθεία που συνδέει τα δυο σημεία επαφής της έλλειψης με τις εφαπτομένες αυτές.

Έστω $P$ ένα εσωτερικό σημείο της έλλειψης διάφορο του κέντρου της. Τότε η πολική του ευθεία δεν τέμνει την έλλειψη.

Αντιστρόφως σε κάθε ευθεία του επιπέδου που δεν διέρχεται από το κέντρο της έλλειψης αντιστοιχεί ένας πόλος.

Ιδιότητες

Ανακλαστική ιδιότητα εστιών

Έστω ένα σημείο της έλλειψης $P$ . Φέρουμε την εφαπτόμενη σε αυτό το σημείο και την κάθετη αυτής. Η κάθετη διχοτομεί την γωνία $E_1PE_2$ . Αυτό έχει την εξής συνέπεια: Αν θεωρήσουμε την εστία $E_1$ ως πηγή φωτεινής ακτινοβολίας, τότε η φωτεινή ακτίνα που εκπέμπεται από την $E_1$ και αντανακλάται στην έλλειψη διέρχεται από την $E_2$ .

Ορθή προβολή κύκλου

Έστω ένας κύκλος με ακτίνα $\alpha$ σε ένα επίπεδο στον τρισδιάστατο χώρο. Θεωρούμε ένα δεύτερο επίπεδο που τέμνει το πρώτο με μία γωνία $\phi\in(0,2\pi)$ και διέρχεται από το κέντρο του κύκλου. Η ορθή προβολή του κύκλου στο δεύτερο επίπεδο αποτελεί έλλειψη με άξονες μήκους $2\alpha$ και $2\alpha\cos\phi$ .
Κάθε έλλειψη μπορεί να εκφραστεί ως ορθή προβολή κύκλου.

Συζυγείς διάμετροι

Έστω μία έλλειψη και ένας κύκλος του οποίου η ορθή προβολή είναι η έλλειψη αυτή. Δύο διάμετροι της έλλειψης ονομάζονται συζυγείς, όταν αποτελούν ορθή προβολή δύο κάθετων διαμέτρων του κύκλου.
Μία διάμετρος έλλειψης διέρχεται από τα μέσα όλων των χορδών που είναι παράλληλες με τη συζυγή της.

Χαρακτηριστικά μεγέθη

To εμβαδό της έλλειψης ισούται με

$\,A=\pi\alpha\beta.$

Η περίμετρος της έλλειψης ισούται με

$C=4\alpha\int_0^{\frac{\pi}{2}} {\sqrt {1 - \varepsilon^2 (\cos t)^2}} \ dt.$

To ολοκλήρωμα που εμφανίζεται είναι ένα ελλειπτικό ολοκλήρωμα και δεν μπορεί να εκφραστεί με τη βοήθεια αρχικής συνάρτησης.

Θεωρία αριθμών

Θεωρία Αριθμών είναι ο κλάδος των Θεωρητικών μαθηματικών που ασχολείται με τις ιδιότητες των ακεραίων αριθμών, καθώς και με προβλήματα που προκύπτουν από τη μελέτη αυτή.
Ανάλογα από το είδος των προβλημάτων και από τις μεθόδους επίλυσης τους η Θεωρία Αριθμών χωρίζεται σε επιμέρους κλάδους.
Η Θεωρία Αριθμών, από τη σκοπιά του ευρύτερου κλάδου της Άλγεβρας, συχνά αποκαλείται ως Αριθμητική.
Σημαντικοί κλάδοι της θεωρίας αριθμών είναι η Αλγεβρική Θεωρία Αριθμών, η Αναλυτική Θεωρία Αριθμών, η Γεωμετρική Θεωρία Αριθμών, η Υπολογιστική Θεωρία Αριθμών και η Πιθανοθεωρητική Θεωρία Αριθμών.
Η Στοιχειώδης Θεωρία Αριθμών ασχολείται με τη μελέτη του δακτυλίου των ακεραίων αριθμών και επεκτάσεων του χωρίς όμως τη χρήση εργαλείων από άλλους κλάδους των μαθηματικών.
Σημαντικά θεωρήματα της Θεωρίας Αριθμών είναι το μικρό θεώρημα του Φερμά, το θεώρημα του Όιλερ το Κινέζικο Θεώρημα Υπολοίπων, το Θεμελιώδες Θεώρημα της Αριθμητικής.
Βασικό αντικείμενο μελέτης της θεωρίας αριθμών είναι οι πρώτοι αριθμοί.
Η θεωρία αριθμών βρίσκει ευρεία εφαρμογή στην Κρυπτογραφία.
Ο Gauss, ο γνωστός γίγαντας μαθηματικός, ανέφερε ότι τα μαθηματικά είναι η βασίλισσα των επιστημών και η θεωρία αριθμών η βασίλισσα των μαθηματικών.

Κριτήρια διαιρετότητας

Η μελέτη της στοιχειώδους θεωρίας αριθμών μπορεί να μας δώσει κάποια κριτήρια διαιρετότητας για τους ακεραίους. Για παράδειγμα ένας αριθμός είναι άρτιος (διαιρείται με το 2) αν το τελευταίο του ψηφίο είναι άρτιο (0, 2, 4, 6, 8). Αντίστοιχα ένας αριθμός διαιρείται με το 5 αν το τελευταίο του ψηφίο είναι 0 ή 5. Είναι εύκολο να αποδειχθεί ότι αν ένας αριθμός διαιρείται με το 3, τότε το άθροισμα των ψηφίων του διαιρείται με το 3. Αντίστοιχο κριτήριο ισχύει και για το 9.
Τα κριτήρια αυτά μας βοηθάνε να κάνουμε υπολογισμούς χρήσιμους στη Θεωρία Αριθμών ταχύτερα.

Μαθηματικά

Σελίδες

Τετάρτη 3 Απριλίου 2013